AI is best goed met taal, zoals je leest in ons eerdere blog over AI als schrijver. Met behulp van kunstmatige intelligentie kun je teksten in je eigen taal maken en verbeteren. Ook AI en vreemde talen zijn een goede combinatie. Tegenwoordig gebruikt men AI in vertaalmachines, bij het leren van nieuwe talen en zelfs om eeuwenoude talen te ontcijferen.
Afbeelding gemaakt met ChatGPT
AI als vertaler
Stel je voor dat je aan de andere kant van de wereld op vakantie bent en geen idee hebt wat er wordt omgeroepen op het vliegveld, welke gerechten er op een menukaart staan of wat je volgens een dokter het beste kunt doen aan een acuut gezondheidsprobleem. Om snel te vertalen, maken steeds meer mensen gebruik van AI. Zelfs in het professionele vertaalvak gebruikt men kunstmatige intelligentie voor woordbetekenissen of het ontleden van zinnen. Bovendien kan AI snel ondertiteling maken en vertalen. Een paar voordelen zijn dat AI snel vertaalt, goedkoop is en steeds minder fouten maakt.
Met kunstmatige intelligentie kan je tekst of spraak omzetten naar een andere taal. Ook live spraak kun je steeds beter vertalen met AI. Een app luistert naar spraak in de ene taal en zet dat om in spraak of tekst in de andere taal. Apps die je hiervoor kunt gebruiken zijn Google Translate, Worldly, AI Vertalen en binnenkort Galaxy AI. Live vertalingen zijn handig tijdens lange gesprekken of snelle ontmoetingen waarbij je geen tijd hebt om alle tekst over te typen of langzaam in het Engels te communiceren.
Vreemde talen leren met AI
Ook als je online een nieuwe taal aan het leren bent, maak je waarschijnlijk gebruik van AI. De meeste bekende taalapps gebruiken kunstmatige intelligentie om te bepalen wat je moeilijk vindt, wat je nog moet oefenen en hoe snel het niveau van de lessen moet stijgen. Voorbeelden zijn Duolingo, Babbel en Rosetta Stone. In Engelstalige landen experimenteert Duolingo sinds maart met Duolingo Max. Dat is een abonnement waarbij de gebruiker dankzij ChatGPT twee extra opties krijgt: een uitgebreide bespreking van je fouten en rollenspellen met verschillende personages, om de spreekvaardigheid te oefenen. Momenteel zijn de nieuwe functies nog niet in Nederland beschikbaar. Een paar andere taalapps die AI gebruiken zijn Talkpal en Mondly, waar zelfs een virtuele assistent beschikbaar is.
Je kunt ook algemene AI-tools zoals ChatGPT gebruiken om een nieuwe taal te leren. Vraag bijvoorbeeld om een woordenlijst met een bepaald onderwerp en bijpassende oefenzinnen. Of laat de chatbot alinea’s te vertalen, woordsoorten te analyseren of een zin grammaticaal te ontleden. Net als bij Duolingo kun je ook rollenspellen doen met ChatGPT.
Oude talen opnieuw tot leven gewekt
Klassieke talen vertalen
Ook historische taalkundigen zijn de afgelopen jaren met AI aan het werk. In 2023 hebben taalwetenschappers aan een Duitse universiteit een nieuwe AI-vertaalassistent gemaakt. De toepassing heet Fragmentarium. Hij is gespecialiseerd in het ontcijferen van het Babylonisch, een oude taal uit het Midden-Oosten. Fragmentarium kent allerlei fragmenten uit het Babylonisch en twee nog oudere talen (het Soemerisch en het Akkadisch). Door inzichten uit die drie talen met elkaar te combineren, kan het programma de wetenschappers helpen om allerlei nog onvertaalde fragmenten te ontcijferen. Een van hun ontdekkingen is een hymne waarmee kinderen duizenden jaren geleden leerden lezen en schrijven! AI-vertaalassistenten worden ook bij andere talen ingezet, bijvoorbeeld bij het bestuderen van Oud-Egyptische hiërogliefen.
Historische taalkundigen proberen allerlei bijna-verdwenen talen (in het Engels heten die met een mooie term sleeping beauty languages) van de ondergang te redden. AI helpt om enkele van die talen uit hun magische slaap te ontwaken. AI kan heel veel informatie tegelijk verwerken en is goed in het herkennen van patronen. Daardoor ziet het verbanden tussen talen, die tot vertaaldoorbraken kunnen leiden. Helaas werkt dit (voorlopig) alleen als er geschreven teksten in die taal bestaan.
Een levensechte spreker?
Het ontcijferen van oude talen is één ding, het tot leven brengen van de talen is iets heel anders. Toch doen wetenschappers met behulp van kunstmatige intelligentie ook ontdekkingen op het gebied van de uitspraak van klassieke talen. Daardoor is deze video tot stand gekomen, waarin AI-gegenereerde sprekers allerlei oude teksten voordragen. In de reacties zijn aardig wat verbeterpuntjes te vinden, maar de video maakt het wel mogelijk om even te ervaren hoe de wereld duizenden jaren geleden geklonken heeft.
Talen zijn fascinerend. Ze laten zien hoe mensen denken en verbinden ons met elkaar. AI en vreemde talen zijn een goede combintie. Met behulp van slimme apps kun je gemakkelijk teksten en spraak vertalen, of zelfs een nieuwe taal leren. Bovendien helpt AI wetenschappers om oude talen en culturen te ontdekken. Wie weet ontdekken we zo van alles over de filosofie, gerechten of zelfs de muziek van eeuwen geleden! Welke taal zou jij het liefste willen leren?
