Het belangrijkste onderdeel van hulp bij je mentale gezondheid bestaat vaak uit gesprekken met een therapeut die een luisterend oor biedt en verdiepende vragen stelt. Misschien ken je het stereotype beeld van een patiënt die op een bank ligt, terwijl een psychiater driftig aan het schrijven is. Ook al was dat misschien niet helemaal realistisch, de laatste tijd is er steeds minder ruimte voor traditionele therapie. Er is een toenemende vraag naar zorg, zonder genoeg aanbod om die vraag op te vangen.
We schreven al eerder over kunstmatige intelligentie in sectoren zoals de medische zorg. In een tijd waarin de vraag naar mentale gezondheidszorg het aanbod overstijgt, biedt kunstmatige intelligentie ook op dit gebied hoopvolle mogelijkheden. AI kan bijvoorbeeld helpen bij het monitoren van mentale gezondheid, het vroegtijdig signaleren van problemen, het bieden van een luisterend oor en het koppelen van gebruikers aan een passende therapeut. Deze blog verkent de manieren waarop AI ook de traditionele mentale gezondheidszorg kan ondersteunen.
Afbeelding gemaakt met ChatGPT
Contact met een therapeut
Met behulp van AI zijn er al veel apps gemaakt die je mentale gezondheid in de gaten houden en ervoor zorgen dat je op tijd in contact komt met een psycholoog, mocht dat nodig zijn. MoodCapture is de eerste app die je gezichtsuitdrukking kan controleren op tekenen van depressie. De app kijkt naar je mimiek en omgeving als je je telefoon ontgrendelt met gezichtsherkenning. (Daar geef je eerst natuurlijk toestemming voor.) Verdenkt de app je van depressieve symptomen, dan krijg je het advies om om hulp te vragen. Op deze manier willen de makers ervoor zorgen dat depressies vroeg worden geconstateerd.
Er zijn ook toepassingen voor tijdens een behandeling. Kintsugi is bijvoorbeeld een applicatie voor therapeuten. Als cliënten zich niet goed voelen, zeggen ze dat niet altijd. Kintsugi analyseert de toonhoogte, intonaties, pauzes en toon van hun stem om te signaleren of de patiënten misschien toch negatieve gevoelens hebben. Aanvullend biedt het bedrijf een service die klanten verbindt met de juiste therapeut en een zelfzorgapp. Ook de app van MindDoc is een aanvulling op de therapie die je al volgt. Je krijgt suggesties voor de preventie, behandeling en nazorg van mentale problemen. Daarnaast werk je aan doelen door aan te geven hoe je je voelt en wat je lastig vindt. Tenslotte is de IOS-app Cove een nieuwe favoriet van muziektherapeuten. Daarmee maak je een liedje gebaseerd op je gevoel. Je kunt het aanpassen totdat het precies weergeeft wat er in je hoofd omgaat.
AI en mentale gezondheid op het werk
Stress op het werk is een bekend probleem. Burn-outs komen de laatste tijd steeds meer voor. Met behulp van kunstmatige intelligentie zijn programma’s gemaakt die het mentale welzijn van werknemers bijhouden. De werkgever krijgt een geanonimiseerd rapport over de algemene staat van zijn of haar personeel en krijgt zo meer inzicht in de oorzaken en gevolgen van hun stress. Een voorbeeld van een applicatie die dit doet, is BioBase. Een app met dagboekfunctie werkt samen met een draagbare accessoire zoals een Fitbit, die je hartslag monitort. Samen zorgen de gegevens voor inzicht in je welzijn. Een andere app voor mentale gezondheid op het werk is Wysa, een chatbot die ervoor moet zorgen dat werkenden beter met stress omgaan en daardoor minder vakantiedagen opnemen vanwege angstgevoelens.
AI voor persoonlijk gebruik
Praten over je gevoel
Als je je niet fijn voelt, is een luisterend oor belangrijk. Wacht je nog op traditionele therapie of wil je graag laagdrempelige zelfzorg toepassen, dan kun je met een chatbot praten. Een voorbeeld van een app waarin dat kan is Sanvello. Deze applicatie is erop gericht om je levenslange mentale vaardigheden bij te brengen met behulp van digitale reizen. De app biedt daarnaast gereedschappen waarmee je je kunt ontspannen en “in het moment kunt blijven” in verschillende situaties. Ook in de app Youper kun je met een chatbot over je gevoelens praten en oefenen met bijvoorbeeld minder nadenken en je angsten overwinnen. Wil je graag spelletjes en activiteiten doen die je een positief gevoel geven, dan past Happify misschien wel bij je. Nog een hele lijst met apps voor mentale gezondheid vind je hier.
Tot rust komen
Wie last heeft van malende gedachten, kan waarschijnlijk niet goed slapen. En dat terwijl slapen erg belangrijk is voor je welzijn. Er zijn daarom veel apps die je helpen om ‘s avonds tot rust te komen. MoodMission biedt bijvoorbeeld vijf praktische oplossingen als je je angstig of somber voelt. Je bespreekt waarom dat zou helpen en of je je ook echt beter voelt. Calm is net zo’n app, vooral gericht op mensen die kampen met een angststoornis. De app biedt verhalen om bij in slaap te vallen, rustige muziek, meditatieoefeningen, plannen om een gezondere levensstijl aan te nemen en video’s over bewuste lichaamsbeweging, De app Rootd is vooral geschikt voor het voorkomen en behandelen van paniekaanvallen. Je leert hoe je angstaanvallen in elkaar zitten en hoe je er het best mee om kunt gaan.
Blijf voorzichtig!
Ook al kan AI je misschien wel helpen om beter over je emoties na te denken, het is geen perfecte oplossing. De correcte diagnose en behandeling van mentale problemen moeten voorlopig worden gedaan door menselijke professionals. En chatbots kunnen misschien een luisterend oor bieden, maar ze geven ook op cruciale momenten niet altijd gepaste of behulpzame antwoorden. Er wordt bovendien gedacht dat AI in het algemeen ook een slechte invloed kan hebben op je mentale gezondheid. Blijf dus je eigen verstand gebruiken, vertrouw niet volledig op kunstmatige intelligentie en vraag om hulp als je dat nodig hebt.
De overbelaste psychologie zal zeker gebruik gaan maken van toepassingen die berusten op kunstmatige intelligentie. AI biedt immers genoeg mogelijkheden voor ondersteuning en aanvulling op de traditionele mentale gezondheidszorg. Deze tools houden je symptomen bij, bieden persoonlijke ondersteuning of helpen bij stressmanagement op het werk. Veel gebruikers van de genoemde apps geven aan dat ze echt iets aan de gesprekken en oefeningen hebben gehad. Toch is het belangrijk om te onthouden dat AI geen inlevingsvermogen heeft en lang niet alle professionele kennis bezit om als (enige) psychologische behandelaar op te treden. Er wordt nog veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het gebruik van kunstmatige intelligentie in de mentale gezondheidszorg.
